Als de aardappel uw vak is, lees Aardappelwereld magazine digitaal en op papier

2018/2019 op twee na hoogste verliescijfer van de afgelopen zeven bewaarseizoenen

september 2019


Het bewaren van aardappelen is een vak apart en vereist veel kennis en ervaring. In deze column delen vier deskundige bedrijfsadviseurs van Delphy bij toerbeurt actuele bewaartips. Dit keer een bijdrage van Anton van der Velde, werkzaam in de regio West-Brabant.

“Aan het begin van het nieuwe bewaarseizoen blikken we traditioneel nog even terug op het vorige. Veelal is het een leermomentje, ook nu weer. De meeste aardappelen kwamen relatief droog binnen na een nog hetere zomer dan we dit jaar achter de rug hebben. Het is mooi wanneer je een schoon product over de band ziet komen, maar voor de bewaring is dat juist niet gunstig. Dat blijkt dan ook wel uit de cijfers van de gewichtsverliezen. Met een gemiddelde van 6,5 procent in onze meting is dit het op twee na hoogste verliescijfer van de afgelopen zeven bewaarseizoenen.

Grond ontbrak

Wat ging er mis? Allereerst het feit dat in veel partijen grond ontbrak. In grond zit vocht. Dit beschermt de knollen tegen uitdrogen bij extern ventileren. Grond kan ook vocht opnemen, vocht door condens, maar ook vocht uit rottende knollen. Wanneer dus haast geen grond in de partij zit en wel rotte knollen, dan zijn extra ventilatie-uren nodig om een partij droog te houden. En dat was in seizoen 2018/2019 de praktijk. In het begin van het bewaarseizoen hadden veel partijen last van moederknollen in de hoop en ook kwam in nogal wat aardappelhopen plaatselijk rot voor. Dat plaatselijk rot is niet bepaald alleen een probleem van het voorbije seizoen, maar treffen we elk jaar aan. Meestal gaat het om plekken in de hoop met ingeschuurde rotte knollen van lage perceeldelen en/of kopakkers, bijvoorbeeld als gevolg van roodrot. Voor 90 procent van de cel ben je vervolgens te veel aan het draaien. Dus nog maar eens het advies: hou die enkele vracht aardappelen met een te hoog percentage rot apart of zelfs in het veld. Controleer daar ook op, bijvoorbeeld door monstername in het veld vooraf. En voorkom ook stortkegels, want we zien ze nog steeds. Laat daarom lastig te vullen hoeken bij de deur niet vollopen door de hallenvuller lang stil te laten staan. Zorg ook daar voor zwenkbeweging, desnoods handmatig.

Veel interne draaiuren

Bij de uitsplitsing over de diverse levermaanden valt dit seizoen op dat het verlies en de externe draaiuren in de maand juni lager liggen dan van partijen die in april en mei afgeleverd zijn.

In de bijgehouden bewaarcijfers van het voorbije seizoen is eveneens te zien dat het aantal interne draaiuren soms enorm hoog is. Dat is een logisch gevolg van de zojuist beschreven condities. Het is namelijk het verstandigst om bij plaatselijk rot in een partij met weinig grond zoveel mogelijk intern te ventileren om het vocht door de partij te verdelen. Wanneer je daarvoor externe lucht zou benutten, dan zouden de verliezen te sterk oplopen. We zien aan onze cijfers al meerdere jaren dat er een bepaalde relatie bestaat tussen externe uren en het percentage gewichtsverlies. Bij de uitsplitsing over de diverse levermaanden valt dit seizoen op dat het verlies en de externe draaiuren in de maand juni lager liggen dan van partijen die in april en mei afgeleverd zijn. Hier is deels het effect terug te vinden dat de partijen waarin al meer slijtage zat eerder naar de afnemer vertrokken. In enkele gevallen speelde ook de marktsituatie een rol, wanneer telers hun aardappelen al wat eerder verkochten vanwege een mooie prijs. De nog overgebleven vitale partijen, waar minder externe draaiuren voor nodig waren, bleven veelal tot juni in de schuur liggen. Vandaar dat deze partijen met iets minder verlies eindigden dan de mindere partijen afgeleverd in april en mei. In juli raakten de schuren snel leeg. In bewaarseizoen 2017/2018 gingen van de gemeten schuren in onze regio nog acht partijen pas in de maand juli weg, afgelopen seizoen waren dat er slechts drie.

Losse grond mee bij droge rooiomstandigheden

Met een gemiddelde van 6,5 procent in onze meting is dit het op twee na hoogste verliescijfer van de afgelopen zeven bewaarseizoenen.

Wat valt hieruit te leren voor het aankomende bewaarseizoen? Bijvoorbeeld, om als het enigszins mogelijk is, losse grond met de aardappelen mee in de schuur te krijgen. Probeer hier zowel op de rooier als bij afstelling van de reinigingsrollen op de stortbak rekening mee te houden en stel de zeefmogelijkheden zo nauw mogelijk af. Grond in het product draagt bovendien bij aan het beperken van beschadiging aan de knollen, uiteraard zolang het geen harde kluiten betreft. Mocht het warm zijn tijdens het rooien en inschuren, let dan ook op de knoltemperatuur. Boven de 18 graden Celsius kan bacterierot namelijk zeer snel uitbreiden, zeker in een net gerooid product. In augustus kwamen knoltemperaturen voor van ver boven de 20 graden. Soms al ’s morgens vroeg. Het gaat dan om poters en veelal om vroege tafelaardappelen die telers voor aflevering kort inschuren om te drogen. Ook komt het voor dat je die temperatuur na inschuren slecht kunt beheersen vanwege te hoge buitentemperaturen. Op zo’n moment ben je flexibeler met mechanische koeling. Dat is trouwens iets voor telers van consumptieaardappelen om over na te denken, nu we te maken hebben met een warmer klimaat en het verdwijnen van de kiemremmer chloorprofam.

Warme knollen?, start direct met ventileren

We zien aan onze cijfers al meerdere jaren dat er een bepaalde relatie bestaat tussen externe uren en het percentage gewichtsverlies.

Niet alleen in augustus, maar ook in september hebben we steeds vaker te kampen met warme rooiomstandigheden. Liggen warme knollen eenmaal achter de planken, dan loopt de temperatuur daarvan al heel snel nog verder op. Vergeet daarbij niet (de nacht) direct na inschuren al te starten met ventileren, ook al is een cel nog niet volledig gevuld. Zet nog tijdens het rooien temperatuurvoelers in het product, bewust ook in het deel dat het warmst gerooid is (meestal tussen 16.00 en 19.00 uur). En controleer vooraf al de werking van de voelers! Ook het aanstaande seizoen zal een intensieve controle gedurende de bewaarperiode weer het verschil gaan maken. Zorg er daarom bijvoorbeeld ook voor dat de verlichting boven de cel in orde is, zodat er geen donkere hoeken overblijven.” ●


Lees hier ons volledige bewaardossier!

Evenementen

©2015 - 2024 Aardappelwereld | Ontwerp en realisatie COMMPRO